شهر باستانی شوشتر با هشت هزار سال قدمت تاریخی
شوشتر در یک نگاه
شوشتر یکی از شهرهای خوزستان است که تمدن آن از زمان هخامنشیان برای ایرانیان به جا مانده است. آثار باستانی، آب‌وهوای خوب در فصل زمستان و جاذبه‌های دیگر باعث جذب مسافران زیادی به این شهر زیبا است.
معماران و مهندسان ایرانی از گذشته تا به امروز، جز بهترین‌های این حوزه بوده‌‌اند. نوع معماری استفاده شده در این شهر نیز، دلیل محکمی بر این حرف است. ما در ایرانکده سعی داریم ، تا این شهر بسیار زیبا، شهر سازه‌های آبی بی‌نظیر را به شما معرفی کنیم . همچنین اطلاعات جدیدی درباره تاریخچه این شهر به شما بدهیم.
این شهر در جنوب‌غربی کشور ایران در دامنه کوه‌های زاگرس قرار گرفته است. البته که شهر شوشتر، با نام “دارالمومنین” نیز نزد اعراب بسیار معروف است. شوشتر، پنجاه و هفتمین شهر ایران از نظر جمعیت است.
تاریخچه
پیشینه تاریخی شهر باستانی شوشتر را باید از دو جنبه دید. 1- تاریخچه سکونت در منطقه شوشتر و 2- تاریخچه شهر شوشتر.
پروفسور گیرشمن باستان‌شناس نامدار فرانسوی، غار پبده در شمال شرقی شهر شوشتر را نخستین سکونتگاه انسانی در ایران می‌داند . او قدمت سکونت در شوشتر را به ده هزار سال تخمین میزند.
عیلام‌شناس معروف والترهینس در کتاب دنیای گمشده عیلام، می‌گوید شوشتر امروز همان آدامدن عیلامی باشد. و ظاهراً هیدالو در جایگاه کنونی این شهر قرار داشته‌است. (گیرشمن-ایران از آغاز تا اسلام) که بعدها رو به ویرانی رفته و سپس به وسیله پادشاهان هخامنشی تجدید بنا شد.
در بسیاری از اشعار کهن فارسی از پارچه‌های دیبای شوشتر، پرند شوشتر و بهار شوشتر نام بردند. همچنین شاهنامه فردوسی ماجرای ساختن سد شادروان شوشتر را در زمان شاپور اول ساسانی نقل می‌کند.
آشنایی با تاریخ شهر باستانی شوشتر
شهر تاریخی شوشتر حدود ۳۴۴۰ کیلومتر مربع وسعت دارد و در هسته مرکزی شهر و محصور در شعبات رودخانه کارون قرار دارد. این شهر تاریخی که شبیه به جزیره است حدود ۲ کیلومتر عرض و ۸ کیلومتر طول دارد و چهار راه ارتباطی شهرستان شوشتر با سایر نقاط خوزستان است.
براساس آنچه مورخان گفته‌اند، شوشتر توسط «هوشنگ پیشدادی» نمایان شد. در داستان‌ها شنیده‌ایم، زمانی که هوشنگ پیشدادی در حال تفرج و گشت و گذار از «شوش» بود، منطقه «شوش تر» را دید و آن را «شوش بهتر» نامید و دستور داد شهری با نهایت شکوه و جلال در این منطقه بسازند. شوشتر از هزاران سال پیش تاکنون آباد بوده و امروزه حتی با پیشرفت‌های شهری باز هم یک روستای مدرن محسوب می‌شود که سنگ اولیه آن را انسان‌های هزاران سال پیش گذاشته‌اند.
شوشیندخت
عده‌ای نیز عقیده دارند که شوش و شوشتر را «شوشیندخت» (شوش) زن یزدگرد پسر شاپور ساسانی بنا کرد . و دیگران نیز می‌گویند که نام شوشتر در واقع «شش‌در» بوده که اشاره به ۶ دروازه شهر دارد.
برخی دیگر از تاریخ نویسان و حفاران نیز براساس شواهد موجود از منطقه حفاری مهم شوشتر در جنوب غربی شهر اعلام کردند که شوشتر اولین بار در طول تاریخ تنها بعد از اسکندر مقدونی فتح شده است. پس از آن زمانی که مهرداد اول اشکانی ۱۴۰ سال قبل از میلاد سرزمین بین‌النهرین را تصرف کرد، منطقه شوش نیز تحت تسلط او قرار گرفت.
قدمت سازه‌های شوشتر
متون تاریخی بسیاری از وجود قلعه سلاسل و نهر دارا یا داریوش شوشتر حکایت می‌کند که این آبادی شوشتر را در دوران هخامنشی اثبات می‌کند. از دوران اشکانیان نیز باستان شناسان اشیا و سفال‌های بسیاری در محدوده شهر شوشتر کشف نمودند؛ اما شوشتر در زمان ساسانیان از شهرهای مهم در ایران بوده است.
پروفسور گیرشمن باستان‌شناس فرانسوی، غار پیده در شمال شرقی شهر شوشتر را نخستین سکونتگاه انسانی در ایران می‌داند و قدمت سکونت در شوشتر را به ده هزار سال تخمین میزند.
اگرچه احتمال می‌رود سنگ بنای سازه های آبی شوشتر در زمان هخامنشیان گذاشته شده است ، قدمت این مجموعه شگفت‌انگیز به عصر ساسانی برمی‌گردد و ساخت‌وساز آن را به پادشاهانی چون اردشیر اول و شاپور نسبت می‌دهند؛ بر اساس اسناد و مدارک در عهد قاجار نیز مرمت و بازسازی در این اثر صورت گرفته است.
باستان‌شناس نامدار فرانسوی از این محوطه به عنوان بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد کرد.
کاربرد سازه‌های آبی شوشتر
هر یک از سازه های آبی شوشتر کارکرد و کاربرد خاص خود را دارند که در ارتباط با یکدیگر، مجموعه‌ای به هم پیوسته را تشکیل می‌دهند. در ساخت و معماری سازه های شوشتر نیز مصالحی چون سنگ، آجر و ملات ساروج به کار گرفتند. این سازه‌ها، روزگاری موجب رونق صنعت و کشاورزی بودند و نقش مهمی در حمل و نقل، ارتباطات و بازرگانی داشتند.
سازه های آبی شوشتر، آب را یکسان و برابر به همه شهر میرساند و از فوران رود کارون جلوگیری می‌کردند. هوای خنکی را پدید می‌آورند که از راه شوادون‌ها که در گویش شوشتری سردابه و زیرزمین نام دارد، آب را به خانه‌های مردم می‌فرستادند.
افزون بر آن، زمین‌های کشاورزی سیراب می‌شدند و چرخ‌های آسیاب برای تهیه آرد گندم به کار می‌افتادند.
جاذبه‌های گردشگری
این شهر کهن و تاریخی از در دوران پیش از اسلام تاکنون رونق فراوانی داشته است. از مهم‌ترین جاهای دیدنی شوشتر چهارده سازه آبی تاریخی است که در سازمان جهانی یونسکو ثبت شد. در چند سال اخیر شوشتر بیشترین جذب گردشگر را نسبت به سایر شهرهای استان خوزستان دارا بوده است. شوشتر معماری و بافت شهری سنتی خاصی دارد. از جاذبه‌های گردشگری این شهر می‌توان به مسجد جامع شوشتر، چهارطاقی، امامزاده عبدالله، خانه مستوفی، قلعه سلاسل، چشمه سوزنگر، دخمه‌های زرتشتی، توعاشقون، بند خاک، بازار سنتی شوشتر، سواحل رودخانه کارون و برج کلاه فرنگی اشاره کرد.
